Le Mans 1955: Το πιο πολύνεκρο δυστύχημα στην ιστορία του μηχανοκίνητου αθλητισμού

Ο αγώνας ξεκινά στις 4 το απόγευμα. Οι γύροι περνούν και οι κόντρες μεταξύ των μονοθεσίων, τα οποία κινούνται με ταχύτητες που φτάνουν τα 250 χλμ/ώρα ενθουσιάζουν τους θεατές, που κατεβαίνουν όλο και πιο χαμηλά στις εξέδρες για να βρεθούν μια ανάσα από το οδόστρωμα και να δουν από κοντά το εντυπωσιακό θέαμα. 

Έχουμε μπει στον 35ο γύρο του αγώνα. Ο Βρετανός Μάικ Χόθορν, ο οποίος οδηγούσε μια Jaguar και βρισκόταν στην κορυφή της συνολικής κατάταξης ως εκείνη τη μέρα, έκανε εξαιρετική κούρσα προσπερνώντας κατά σειρά τον Πιέρ Λεβέ της Mercedes και τον Λανς Μακλίν της Austin-Healey. 

Ξαφνικά, οι τεχνικοί της Jaguar δίνουν εντολή στον Χόθορν να μπει στα πιτ. Εκείνος φρενάρει απότομα. Ο Μακλίν -που βρίσκεται ακριβώς από πίσω του- αιφνιδιάζεται και κάνει απότομο ελιγμό προς το αριστερά προκειμένου να τον αποφύγει. 

Ο Πιέρ Λεβέ, ωστόσο, που τον ακολουθεί, κινείται με περισσότερα από 150 χιλ/ώρα και δεν μπορεί να αντιδράσει. Το μόνο που προλαβαίνει να κάνει είναι να σηκώσει το χέρι του και να προειδοποιήσει μ’ επιτυχία τον οδηγό που βρίσκεται ακριβώς πίσω του. Η Mercedes του Λεβέ πέφτει με δύναμη πάνω στο μονοθέσιο του Μακλίν και εκσφενδονίζεται εκτός του οδοστρώματος, στο σημείο που έχουν σταθεί οι οπαδοί για να παρακολουθήσουν τον αγώνα. 

Οι σκηνές που ακολουθούν είναι σοκαριστικές και μεταδίδονται σε ζωντανή μετάδοση από την τηλεόραση. Ο Πιέρ Λεβέ πεθαίνει ακαριαία και το φλεγόμενο μονοθέσιό του, το οποίο έχει γίνει κομμάτια, παρασύρει όποιον έβρισκε μπροστά του. Οι υπόλοιποι θεατές παγώνουν, και ενώ όλοι περιμένουν πως θα σηκωθεί η κόκκινη σημαία της διακοπής, ο αγώνας συνεχίζεται κανονικά. Λες και δεν συμβαίνει τίποτα. Ο απολογισμός, όμως, είναι τραγικός. 83 θεατές, νεκροί. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη τραγωδία στην ιστορία του μηχανοκίνητου αθλητισμού ως σήμερα. 

Πώς φτάσαμε σ’ αυτή την τραγωδία

Τα μέτρα προστασίας που λαμβάνονταν στους αγώνες δρόμου του 1955 δεν έχουν καμία σχέση με τα σημερινά. Τα περισσότερα από αυτά μάλιστα ίσχυαν από τη δεκαετία του 1930. Με μια σημαντική διαφορά, όμως. Τη μέγιστη ταχύτητα των αυτοκινήτων, μιας και στο πέρασμα των 25 αυτών χρόνων είχε φτάσει από τα 100 στα 270 χλμ/ώρα.

Ισχυρές προστατευτικές μπάρες για τη φύλαξη των θεατών δεν υπήρχαν. Τα αναχώματα που είχαν δημιουργηθεί αποδείχθηκαν εξαιρετικά ανεπαρκή σε ό,τι αφορά τη συγκράτηση των οχημάτων που έβγαιναν εκτός οδοστρώματος. 

Τα οχήματα, από την άλλη, ήταν ιδιαίτερα εύφλεκτα, ενώ οι εργαζόμενοι της πίστας είχαν πλήρη άγνοια για τη φύση των υλικών κατασκευής τους. Απόδειξη, το γεγονός πως αποφάσισαν να ρίξουν νερό πάνω στη φλεγόμενη επιφάνεια μαγνησίου -κάτι το οποίο ήταν καταστροφικό, καθώς αντί να σβήσει η φλόγα, δυνάμωσε. 

Παρόμοια άγνοια κινδύνου υπήρχε και  από τους οδηγούς, οι οποίοι είχαν αποφασίσει να μην δεχτούν τις ζώνες ασφαλείας, καθώς θεωρούσαν προτιμότερο να εκσφεντονιστούν την ώρα μιας σύγκρουσης παρά να εγκλωβιστούν στο μονοθέσιο και να πεθάνουν από τις φλόγες. Η απόφαση αυτή, ωστόσο, στοίχισε τη ζωή του Πιέρ Λεβέ, ο οποίος ακριβώς μετά την τρομερή σύγκρουση, πετάχτηκε από το μονοθέσιο και έσπασε τον αυχένα του κατά την πτώση. 

Ο δεύτερος οδηγός της ομάδας της Jaguar, Ντάνκαν Χάμιλτον, που παρακολουθούσε τον αγώνα από τα πιτς, θυμάται: «Η σκηνή στην άλλη άκρη της πίστας ήταν ασύλληπτη. Παντού βρίσκονταν νεκροί ή ετοιμοθάνατοι. Οι κραυγές πόνου, απελπισίας και αγωνίας μαρτυρούσαν την καταστροφή. Στεκόμουν εκεί σαν να ζούσα κάποιο όνειρο, τόσο τρομοκρατημένος που δεν μπορούσα να σκεφτώ». 

Ως και σήμερα, η ομοσπονδία κατηγορείται πως, πέρα από τα ελλιπή μέτρα που είχε λάβει για την προστασία οδηγών και θεατών, δεν διέκοψε ποτέ τον αγώνα αλλά τον άφησε να συνεχιστεί, παρά την τραγωδία που είχε μόλις συμβεί. Με ανακοίνωσή της μετά το τέλος του αγώνα, σημείωνε πως φοβόταν ότι πιθανή διακοπή του αγώνα θα δημιουργούσε μεγαλύτερο πανικό. Μεταξύ άλλων, το τεράστιο πλήθος των θεατών θα προσπαθούσε να φύγει μαζικά, μπλοκάροντας όλους τους γύρω δρόμους, παρεμποδίζοντας έτσι τα ασθενοφόρα και τους διασώστες, που προσπαθούσαν να διασώσουν τους τραυματισμένους.

Η Mercedes, μετά απ’ αυτό το τραγικό περιστατικό, αποφάσισε να αποχωρήσει από το πρωτάθλημα και να απέχει από αυτό για αρκετά χρόνια. Οι απόψεις για το ποιος οδηγός είχε μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης διίστανται ως σήμερα. Ο Μακλίν ισχυρίστηκε ότι η κίνηση του Χόθορν προς τα πιτς ήταν αιφνίδια, γεγονός που τον έφερε στην τροχιά του οχήματος του Λεβέ. Στο πλευρό του στάθηκε και ο Φιτς, ο οποίος, μερικά χρόνια αργότερα, βασισμένος σε όσα θυμόταν, δήλωσε ότι το δυστύχημα το προκάλεσε ο Χόθορν. 

Ο Νόρμα Ντιούις, αρχιμηχανικός και επικεφαλής δοκιμών της Τζάγκουαρ από το 1952 ως το 1985, από την άλλη, σημείωσε ότι η κίνηση του Μακλίν γύρω από τον Χόθορν ήταν απρόσεκτη, ενώ πως ο Λεβέ ήταν ανεπαρκής ως προς τις απαιτήσεις της ταχύτατης Mercedes 300SLR.

Έπρεπε να περάσουν τρία χρόνια προκειμένου ο Χόθορν να δώσει τη δική του απάντηση, στην αυτοβιογραφία του με τίτλο «Challenge Me The Race», στην οποία και αποποιήθηκε οποιασδήποτε ευθύνης για το δυστύχημα, προκαλώντας την οργή του Μακλίν. 

Κανείς ως σήμερα, ωστόσο, δεν μπορεί να απαντήσει με απόλυτη σαφήνεια για τους υπαίτιους αυτής της τραγωδίας. Κοινή παραδοχή όλων, όμως, είναι πως το δυστύχημα αυτό έδωσε την αφορμή προκειμένου να αυξηθούν τα μέτρα προστασίας στους αγώνες και να μειωθούν κατά πολύ οι θάνατοι οδηγών και θεατών στις πίστες. 

Το δυστύχημα επανήλθε στην επικαιρότητα το 2019, όταν ο Quentin Baillieux σκηνοθέτησε την animation ταινία μικρού μήκους με τίτλο «Le Mans 1955», η οποία εκθειάστηκε από τους κριτικούς και κέρδισε αρκετά βραβεία -μεταξύ άλλων στο St. Louis International Film Festival των ΗΠΑ και το French Animation Film Festival στη Ρεν της Γαλλίας. Ήταν κι αυτός ένας τρόπος να μη ξεχαστούν οι 83 άνθρωποι που έχασαν τόσο άδοξα τη ζωή τους εκείνο το απόγευμα στην πίστα του Λε Μαν.