Επιλογή κοιμητηρίου

Το δικαίωμα του ατόμου να επιλέξει σύμφωνα με την επιθυμία του τον τόπο ενταφιασμού του, διασφαλίζεται από το ελληνικό δίκαιο. Σύμφωνα με το σχετικό άρθρο (αρ.48 του Ν.344/1976), η δήλωση της επιθυμίας αυτής είναι ελεύθερη και δεν υπόκειται σε όρο ή αίρεση όταν συντάσσεται ενώπιον συμβολαιογράφου.

 

Στο ίδιο συμβολαιογραφικό έγγραφο μπορεί να ορισθεί και ο τύπος της κηδείας που επιθυμεί (π.χ. θρησκευτική ή πολιτική) καθώς και οι εκτελούντες την επιθυμία οικείοι, συγγενείς ή μη, οι οποίοι αποδέχονται την υποχρέωση να πράξουν τα δέοντα, όπως το πρόσωπο ορίζει. 

 

Σε περίπτωση που δεν έχει ορισθεί ρητά ή εγγράφως η επιθυμία προσώπου που απεβίωσε να ενταφιαστεί σε συγκεκριμένο τόπο,  το σύνηθες είναι να επιλέγεται το κοιμητήριο του τόπου καταγωγής του θανόντος ή του δήμου που διέμενε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ή του δήμου της τελευταίας εν ζωή μόνιμης κατοικίας του.

 

Οι κανονισμοί αποδοχής του αιτήματος για άδεια ταφής διαφέρουν ελαφρώς και ορίζονται από τις δημοτικές αρχές. Ωστόσο, συνήθως περιορίζονται στην προσκόμιση ορισμένων αποδεικτικών στοιχείων για την πιστοποίηση της τελευταίας εν ζωή μόνιμης κατοικίας του θανόντος (βλ. σημείωση¹) ενώ οι όποιες λεπτομέρειες εξακρίβωσης εντοπιότητας αναζητούνται υπηρεσιακά μεταξύ των δημοτολογίων. 

 

Η επιλογή του κοιμητηρίου από τους οικείους του εκλιπόντος πρέπει να συνοδεύεται και από την ορθή και έγκυρη ενημέρωσή τους σχετικά με τα συνεπακόλουθα κόστη (βλ. σημείωση²). Πρόκειται αρχικά για την αμοιβή (εν είδει ενοικίου) που ορίζεται από τις δημοτικές αρχές για τον ενταφιασμό της σορού σε συγκεκριμένο ταφοπεδίο και για συγκεκριμένη χρονική διάρκεια (συνήθως 3 χρόνια στα αστικά κέντρα, μέχρι την εκταφή).

 

Το κόστος ενοικίασης ταφοπεδίου διαφέρει ανάλογα με το νεκροταφείο και τη γεωγραφική ζώνη όπου αυτό υπάγεται, με το Α’ και Β’ Νεκροταφείο Αθηνών να βρίσκονται ανάμεσα στ’ ακριβότερα.

Στη συγκεκριμένη καταβολή (δικαιώματα κοιμητηρίου λόγω κηδείας) συμπεριλαμβάνονται οι αμοιβές του προσωπικού που προετοιμάζει το ταφοπέδιο και δεν υπάρχει υποχρέωση πρόσθετης αμοιβής. Σε κάθε περίπτωση, συνιστάται η πρότερη επικοινωνία με τις δημοτικές αρχές και η ενημέρωση για το σχετικό κόστος -εφόσον πρόκειται για επικείμενο θάνατο- ή ακόμα και η διευκρίνιση αυτής της παραμέτρου με το γραφείο τελετών που αναλαμβάνει την κηδεία -αν πρόκειται για αιφνίδιο θάνατο. 

 

Ο χρόνος ενοικίασης των 3 ετών που ισχύει στα περισσότερα κοιμητήρια των αστικών κέντρων, ακολουθείται από τη διαδικασία της εκταφής (περισσότερα στο άρθρο Ανακομιδή οστών - εκταφήlink). Η οικογένεια μπορεί να ζητήσει παράταση της εκταφής για έναν ακόμη χρόνο, με το ανάλογο κόστος.

 

Το ζήτημα της πληρότητας των νεκροταφείων της Αθήνας είναι αρκετά σοβαρό και σε ορισμένες περιπτώσεις έχει ως αποτέλεσμα την παραμονή της σορού για ημέρες -έως και μια βδομάδα- σε ψυκτικό θάλαμο μέχρι να προκύψει διαθεσιμότητα ταφοπεδίου από άλλη εκταφή (βλ. σημείωση⁵).

 

Στον Νομό Αττικής υπάρχουν περίπου 10 μεγάλα κοιμητήρια που εξυπηρετούν τις ανάγκες δημοτών σε ευρύτερη γεωργαφική κάλυψη και τουλάχιστον 40 μικρότερα για τις τοπικές ανάγκες συγκριμένων δήμων. 

Όπως στην περίπτωση της ταφής, έτσι και στην εκταφή η οικογένεια καταβάλλει το σχετικό αντίτιμο αμοιβής κοιμητηρίου, όπως προβλέπουν οι διατάξεις των δημοτικών αρχών. Στη συνέχεια, ανακύπτει το ζήτημα της διαχείρισης των οστών (οστεοφύλαξη ή καύση) και το κόστος της, όπως προβλέπεται από τον κανονισμό λειτουργίας του κάθε κοιμητηρίου.

 

Σε απομακρυσμένες περιοχές της επικράτειας, σε κοιμητήρια όπου καταγράφεται μικρός αριθμός ενταφιασμών, δεν πραγματοποιούνται εκταφές.

 

Σε ό,τι αφορά τη σύσταση οικογενειακού τάφου σε κοιμητήριο, αυτή ορίζεται ως παραχώρηση στον ή στους δικαιούχους (δηλαδή στα περιοριστικώς αναφερόμενα μέλη της οικογένειας του δικαιούχου), του αποκλειστικού δικαιώματος χρήσης ορισμένου τάφου έναντι ανάλογης αμοιβής.

 

Το δικαίωμα της άδειας χρήσης τάφου επί δημόσιας ιδιοκτησίας κατοχυρώνεται με πράξη παραχώρησης (διοικητική πράξη) και παύεται –αν δεν ορίζεται διαφορετικά- μετά την πάροδο εύλογου χρόνου (ο ελάχιστος είναι μία 5ετία) από τον ενταφιασμό και του τελευταίου νόμιμου δικαιούχου. Τότε, το δικαίωμα χρήσης επιστρέφει στη δημοτική αρχή και το ταφοπέδιο επαναχρησιμοποιείται, όπως ορίζει ο νόμος. 

 

Τέλος, υπογραμμίζεται ότι δεν είναι νόμιμος ο ενταφιασμός νεκρού εκτός κοιμητηρίων σε οποιοδήποτε σημείο της ελληνικής επικράτειας. Εξαίρεση αποτελούν οι περιπτώσεις της Αθωνικής Πολιτείας και των ιδιοκτησιών μοναστηριακών και κοινοβιακών κοινοτήτων, για θανόντες επίσκοπους και κληρικούς που υπήρξαν μέλη τους.   

 

Χρήσιμα:

¹ Αποδεικτικά μονίμου κατοικίας αποτελούν οι λογαριασμοί ΔΕΚΟ στο όνομα του θανόντος (π.χ. ΔΕΗ), τα φορολογικά στοιχεία (έντυπο Ε1, εκκαθαριστικό φορολογικής δήλωσης) και το εκκαθαριστικό σύνταξής του (στην περίπτωση συνταξιούχων).

 

² Τα επιβαλλόμενα τέλη για τις υπηρεσίες κοιμητηρίων καταβάλλονται πριν την παροχή της εκάστοτε υπηρεσίας και αφορούν την αντιμετώπιση των εξόδων καθαριότητας, εξωραϊσμού, κ.λπ. των εγκαταστάσεων. Τα τέλη αυτά έχουν ως εξής:

 

• Τέλη αρχικής παραχώρησης τάφου. 

• Τέλη παράτασης παραχώρησης τάφου για συγκεκριμένη χρονική περίοδο. 

• Τέλος εκταφής. 

• Τέλος φύλαξης των οστών στο οστεοφυλάκιο του κοιμητηρίου. 

³ Ενδεικτικά, Δήμος Αμαρουσίου, Εκταφή  και Δήμος Καλαμαριάς- Σύσταση οικογενειακών τάφων

 

⁴ Υπουργική Απόφαση περί Όρων ίδρυσης κοιμητηρίων, Υπ.Α.Α5/1210/1978

 

⁵ Αποτίμηση κατάστασης στα Νεκροταφεία Α’, Β’, Γ’ του δήμου Αθηναίων (σύμφωνα με εισήγηση της δημοτικής αρχής, της 20ης Μαρτίου 2020):

 

• Στο Α' Κοιμητήριο οι διαθέσιμοι τάφοι υπολογίζεται ότι είναι πάνω από 300 και υπάρχει διαθεσιμότητα σε ταφές τριετούς χρήσεως. 
• Στο Β' Κοιμητήριο υπάρχει ελάχιστη διαθεσιμότητα -εξαρτημένη πλήρως από τον αριθμό των εκταφών- χωρίς περιθώριο δημιουργίας νέων τάφων. 
• Στο Γ' Κοιμητήριο υπάρχει επίσης ελάχιστη διαθεσιμότητα -εξαρτημένη πλήρως από τον αριθμό των εκταφών- με μικρό περιθώριο δημιουργίας νέων τάφων. 

 

⁶ Άρθρο 48 του Ν. 344/1976, Επιλογή τόπου ενταφιασμού

⁷ Συνήγορος του Πολίτη, Καθορισμός ενιαίου τέλους ενταφιασμού για δημότες και μη δημότες

 

 

ορισμός ενιαίου τέλους ενταφιασμού για δημότες και μη δημότες