Συντάξεις και Έξοδα κηδείας - Ασφαλιστικά ζητήματα
Σε εύλογο διάστημα μετά το θάνατο κάθε προσώπου, η οικογένεια οφείλει να διευθετήσει τις υποθέσεις του εκλιπόντα με τη δημόσια διοίκηση -ανάμεσα σε αυτές, και την τακτοποίηση των ασφαλιστικών του υποθέσεων, εφόσον αυτός υπαγόταν σε κάποιο ασφαλιστικό ταμείο κατά το χρόνο του θανάτου του.
Διακοπή Σύνταξης
Η διακοπή της σύνταξης προς τον λογαριασμό του θανόντος πρέπει να γίνει το συντομότερο δυνατόν και στη συνέχεια ν’ ακολουθήσει η μεταβίβασή της στον/την σύζυγο ή τον εκάστοτε δικαιούχο συγγενή του.
Από 01/07/2020 η διακοπή γίνεται ηλεκτρονικά, μέσω ενημέρωσης του ασφαλιστικού φορέα όπου υπαγόταν ο θανών από το οικείο Ληξιαρχείο.
Ενώ παλαιότερα απαιτούταν η αυτοπρόσωπη παρουσία συγγενούς και η προσκόμιση των απαραίτητων δικαιολογητικών, η διαδικασία αυτή έχει πλέον αντικατασταθεί με ηλεκτρονική υπηρεσιακή ενημέρωση όσων ασφαλιστικών ταμείων έχουν ήδη ενταχθεί στον ενοποιημένο Ε.Φ.Κ.Α./Ι.Κ.Α. (και ειδικότερα των ταμείων Ι.Κ.Α., Ο.Α.Ε.Ε., Ν.Α.Τ., Ο.Π.Α.Δ. Δημοσίου, Ο.Γ.Α. και Τραπεζών).
Για τα υπόλοιπα ταμεία που δεν έχουν ακόμα ενοποιηθεί, τα παρακάτω απαραίτητα έγγραφα θα πρέπει να κατατίθενται στον φορέα τους όπως γινόταν μέχρι σήμερα:
- Φωτοαντίγραφο της Ληξιαρχικής Πράξης Θανάτου (αθεώρητη).
- Βιβλιάριο υγείας του θανόντα.
- Φωτοαντίγραφο 1ης σελίδας τραπεζικού βιβλιαρίου ή εκτύπωση του τραπεζικού λογαριασμού του θανόντα (όπου έμπαινε η σύνταξη) με τον αριθμό ΙΒΑΝ.
- Αντίγραφο βεβαίωσης καταβολής σύνταξης του θανόντα (του τελευταίου μήνα, τριμήνου ή έτους).
- Υπεύθυνη δήλωση ενός απ’ τους πλησιέστερους συγγενείς.
Στην περίπτωση της μεταβίβασης κύριας σύνταξης σε συγγενή λόγω θανάτου, αυτή μπορεί πλέον να υποβληθεί στον Ηλεκτρονικό Εθνικό Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-ΕΦΚΑ). Ωστόσο, θα χρειαστεί να προσκομιστούν έγγραφα που ν’ αποδεικνύουν τη συγγενική σχέση του αιτούντος με τον θανόντα.
Αν πρόκειται π.χ. για επιζώντα σύζυγο, απαιτείται η ληξιαρχική πράξη γάμου καθώς και πιστοποιητικό περί μη λύσεως γάμου το οποίο εκδίδεται από το αρμόδιο Πρωτοδικείο.
Δικαιούχοι αποδέκτες σύνταξης λόγω θανάτου είναι:
- ο/η επιζών/-ώσα σύζυγος και το έτερο μέρος του συμφώνου συμβίωσης.
- Τα τέκνα του θανόντος ασφαλισμένου.
- ο/η διαζευγμένος/-η.
Οι συντάξεις λόγω θανάτου καταβάλλονται προς τον/την σύζυγο σε ποσοστό 50% της σύνταξης την οποία δικαιούται να λάβει ή λάμβανε ο θανών.
Αν υφίστανται και επιζών/ώσα και διαζευγμένος/η σύζυγος, το παραπάνω ποσό χορηγείται σε ποσοστό 75% στον επιζώντα και 25% στον διαζευγμένο σύζυγο (με τουλάχιστον 10 έτη έγγαμου βίου) μέχρι τον θάνατο των δικαιούχων. Τέλος, τα τέκνα λαμβάνουν ποσοστό 25% της σύνταξης του θανόντος γονέα.
Σε περίπτωση που η σύνταξη δεν μεταβιβάζεται σε συγγενικά πρόσωπα, ο ασφαλιστικός φορέας θα προβεί σε αυτόματη τακτοποίηση των εκκρεμοτήτων και, ιδίως, σε ανάληψη των ποσών σύνταξης που καταβλήθηκαν για τις ημέρες που μεσολάβησαν μέχρι την ενημέρωσή του για τον θάνατο του ασφαλισμένου.
Τα ποσά αυτά -αχρεωστήτως καταβληθέντα- επιστρέφονται αυτόματα από τον τραπεζικό λογαριασμό του θανόντος στον ασφαλιστικό φορέα.
Για τον λόγο αυτό, συνιστάται να μην γίνονται αναλήψεις ούτε άλλες ενέργειες (κλείσιμο λογαριασμού) που θ’ αποτρέψουν την παραπάνω διαδικασία, καθώς σε αντίθετη περίπτωση, ο ασφαλιστικός φορέας διατάσσει τη διαδικασία αναζήτησης των ποσών από τους πλησιέστερους συγγενείς.
Έξοδα κηδείας
Αναφορικά με την επιστροφή των εξόδων κηδείας από το ασφαλιστικό ταμείο, αυτά καταβάλλονται ως εφάπαξ ποσό που χορηγεί ο φορέας στον σύζυγο ή τον επιμεληθέντα την κηδεία, εφόσον κατά τη διάρκεια της ασφάλισης γινόταν κράτηση από τον θανόντα για εισφορές ασθένειας.
Για την επιστροφή των εξόδων κηδείας, πλέον έχει καταργηθεί η αυτοπρόσωπη υποβολή αίτησης από τον δικαιούχο.
Ειδικότερα, από τον Ιούλιο του 2020, ο υπεύθυνος του γραφείου τελετών που αναλαμβάνει την κηδεία εισέρχεται στη νέα ηλεκτρονική υπηρεσία του e-ΕΦΚΑ και του επιτρέπεται να καταχωρήσει τη σχετική αίτηση για λογαριασμό του δικαιούχου και να προβεί σε υποβολή του Α.Μ.Κ.Α. του θανόντος, του Α.Μ.Κ.Α. και του Α.Φ.Μ. του δικαιούχου, συμπληρώνοντας επιπλέον τα στοιχεία του τιμολογίου για την τελετή, αναρτώντας παράλληλα το τιμολόγιο ηλεκτρονικά στην πλατφόρμα.
Η συγκεκριμένη πρακτική διευκολύνει τη διαδικασία απόδοσης των εξόδων κηδείας, καταργεί την προσκόμιση χειρόγραφων παραστατικών και ληξιαρχικών πράξεων, και μειώνει τον χρόνο που καταβάλλεται το ποσό στο λογαριασμό του δικαιούχου, μιας και ο οργανισμός τακτοποιεί τακτικά (ανά 15 ημέρες) τις σχετικές καταβολές.
Σε περίπτωση που απαιτούνται επιπλέον δικαιολογητικά ανά περίπτωση -όπως π.χ. δήλωση ατυχήματος για τις περιπτώσεις θανάτου από ατύχημα- αυτά υποβάλλονται στον οικείο φορέα όπως προβλέπεται.
Σημειώνεται ότι δικαίωμα για επιστροφή εξόδων κηδείας έχουν οι δικαιούχοι επιμελητές της τελετής υπό προϋποθέσεις, ακόμα και αν ο θανών δεν ήταν ασφαλισμένος κατά τη στιγμή του θανάτου του. Περισσότερες πληροφορίες, στην ιστοσελίδα του e-ΕΦΚΑ.
Χρήσιμα:
ΕΦΚΑ, Αντιμετώπιση για απονομή ή μεταβίβαση σύνταξης λόγω θανάτου
Οδηγός του Πολίτη, Αυτόματη ενημέρωση φορολογικού μητρώου για ληξιαρχική πράξη θανάτου
Απασχόληση, κοινωνικές υποθέσεις και κοινωνική ένταξη εντός Ε.Ε.- Ελλάδα