Η Διαχείριση του Πένθους
Η αντιμετώπιση της απώλειας ενός αγαπημένου προσώπου, τα βαθιά και πρωτόγνωρα συναισθήματα, οι σκέψεις και οι αντιδράσεις του ατόμου που πενθεί και αυτές που λαμβάνει από τους γύρω του, συνιστούν ένα ισχυρό βίωμα που είναι δύσκολο να περιγραφεί.
Ότι κι αν υποθέτει κανείς σχετικά με τη διαχείριση του πένθους, η πραγματικότητα είναι πολύ πιο πέρα από υποθέσεις και γενικεύσεις. Η θλίψη μετατρέπεται σε ένα απόλυτα προσωπικό σύμπαν που θα πρέπει να εξωτερικευθεί και να υποστηριχθεί κατάλληλα, προκειμένου να μην μετατραπεί σε αξεπέραστο εμπόδιο για τη ζωή των πενθούντων.
Όλοι σχεδόν οι άνθρωποι βιώνουμε τα στάδια του πένθους και της απώλειας κατά τρόπο ατομικό. Από το άκουσμα της διάγνωσης μέχρι το αναπόφευκτο, μπορεί να περάσουμε από τις παρακάτω φάσεις διαδοχικά ή/και παράλληλα, να μπαινοβγαίνουμε σε αυτές χωρίς να μπορούμε να το ελέγξουμε, να προσπεράσουμε ή να προσκολληθούμε σε κάποια κοκ.
Σε κάθε περίπτωση, τα βασικά στάδια της επικείμενης απώλειας και του πένθους, έτσι όπως τα έχει προσδιορίσει η ψυχίατρος Elisabeth Kubler-Ross, είναι τα παρακάτω:
Τα 5 Στάδια της Επικείμενης Απώλειας
- Άρνηση: Η αδυναμία αποδοχής αυτού που συμβαίνει και κατά συνέπεια η απόρριψή του γεγονότος ως μη πραγματικό.
- Θυμός: Η βιωμένη οργή προς όλες τις κατευθύνσεις (ιατρική, θρησκεία κλπ) εξαιτίας της αντίστασης στο γεγονός και στις συνθήκες που σχετίζονται με αυτό.
- Διαπραγμάτευση: Η προσκόλληση στην αντιστροφή του μοιραίου, ακόμα κι όταν αυτό είναι πρόδηλο ότι θα επέλθει άμεσα
- Κατάθλιψη: Το σύνολο των συμπτωμάτων έντονης θλίψης που συνοδεύεται από αντίστοιχες συμπεριφορές, όπως κοινωνική απόσυρση, έκπτωση της λειτουργικότητας του ατόμου. μειωμένη παραγωγικότητα, πεσμένη διάθεση, έλλειψη ικανοποίησης από την ζωή κ.ά.
- Αποδοχή: Η συμφιλίωση με την απώλεια.
Είναι προφανές ότι τα έντονα αρνητικά συναισθήματα όπως θυμός, θλίψη, απογοήτευση, απόγνωση και στρες μπορεί να μας οδηγήσουν σε διαταραχές του ύπνου και της όρεξης, περιορισμένη δυνατότητα συγκέντρωσης, καθώς επίσης και σε ψυχοσωματικά συμπτώματα (ταχυπαλμία, τρέμουλο κα).
Όταν διαπιστώνουμε έντονα τα παραπάνω συναισθήματα και συμπτώματα, μπορεί να παρουσιάσουμε σοβαρές υποτροπές και απορρύθμιση της υγείας μας εάν έχουμε ιστορικό προϋπαρχουσώνν ασθενειών (αυτοάνοσα νοσήματα, υπέρταση, διαβήτη).
Από την άλλη πλευρά, η θλίψη λόγω πένθους μπορεί να μας κάνει να ενεργούμε με τρόπο ανοίκειο. Κάποιοι αποφεύγουν να μιλήσουν για το θέμα που τους απασχολεί, ενώ άλλοι μπορεί να επιλέξουν συνειδητά ή ασυνείδητα να φανούν στους τρίτους ακλόνητοι και ισχυροί, χωρίς να είναι.
Η συμφιλίωση με την απώλεια δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση και το πόσο χρόνο θα πάρει ή με ποιον τρόπο θα πρέπει να αντιμετωπιστεί εξαρτάται από πάρα πολλούς παράγοντες, όπως είναι η σχέση με τον θανόντα, η ηλικία του και ο τρόπος θανάτου, η αλλαγή στη ζωή της οικογένειας, η ιδιοσυγκρασία και ο τρόπος σκέψης των οικείων κ.ά.
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να γίνει αναφορά στη συμπεριφορά και την ενδεδειγμένη στάση τρίτων ατόμων προς το άτομο που πενθεί. Εκεί παρατηρούνται, επίσης, ποικίλες διαφοροποιήσεις, καθώς ορισμένοι άνθρωποι αποφεύγουν να συναναστραφούν με άτομα που βιώνουν το πένθος μη μπορώντας να βρουν τον κατάλληλο τρόπο να δείξουν το ενδιαφέρον τους.
Σε αυτή την περίπτωση, συνιστάται να δίνεται ο απαραίτητος χρόνος και στις δύο πλευρές, καθώς το πένθος μπορεί να είναι στρεσογόνος παράγοντας και για το ευρύτερο περιβάλλον του πενθούντα. Καλό είναι να αποφεύγονται αντιδράσεις μνησικακίας εξαιτίας μιας ενδεχόμενης τέτοιας απομάκρυνσης και να διευκολύνεται ο διάλογος μεταξύ των μερών.
Πάντα υπάρχει ένας λόγος για τον οποίο κάποιος μπορεί να πάρει απόσταση από το πένθος κάποιου άλλου επιλέγοντας να επιστρέψει αργότερα στη ζωή του πενθούντα, όταν θα είναι έτοιμος, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι επέδειξε αδιαφορία.
Στην ενότητα "ψυχολογία" θα βρείτε ορισμένες πληροφορίες που θα σας υποστηρίξουν στη διαχείριση του πένθους λόγω απώλειας γονέα, τέκνου ή συντρόφου. Πρόκειται για μια συνοπτική παρουσίαση χρήσιμων στοιχείων, που δεν εξαντλούν αυτό το πολύπλοκο ζήτημα, ωστόσο σας εισάγουν στις βασικές του παραμέτρους.
Σε κάθε περίπτωση, όταν βιώνουμε πένθος, αδυνατούμε να αποδεχτούμε την απώλεια και η λειτουργία μας δυσχεραίνεται σε επίπεδο επαγγελματικό, διαπροσωπικό και κοινωνικό, τότε είναι απαραίτητο να προσφύγουμε σε έναν ειδικό και να επιτρέψουμε τη λήψη επαγγελματικής ψυχολογικής υποστήριξης.