Τα Κέντρα Ανακουφιστικής Φροντίδας στην Ελλάδα

Με την πάροδο του χρόνου η συγκεκριμένη πρακτική εξελίχθηκε και πλέον πρόκειται για μια φροντίδα που αφορά όλους όσοι πάσχουν από μια ασθένεια απειλητική για τη ζωή τους, όπως καρκίνο, νευρολογικές παθήσεις, καρδιακή ή νεφρική ανεπάρκεια, νεφροπάθειες και HIV. 

 

Η φροντίδα που παρέχεται πια σε χιλιάδες άτομα ανά τον κόσμο δεν αφορά μόνο την ανακούφιση από τα συμπτώματα πόνου, κόπωσης, ναυτίας και αϋπνίας, αλλά και τη ψυχολογική στήριξη -τόσο του ασθενούς, ο οποίος νιώθει άγχος, αγωνία, θυμό και θλίψη για το επερχόμενο τέλος, όσο και της οικογένειάς του που στέκεται δίπλα του όλο αυτό το διάστημα. Πρόκειται, ουσιαστικά, για μια πρακτική ιδιαίτερα ανθρωποκεντρική, καθώς στο επίκεντρό της βρίσκεται ο ασθενής και όχι η ασθένεια, η οποία δεν μπορεί να ιαθεί. 

 

Η ανάπτυξη της ανακουφιστικής φροντίδας είναι ταχύτατη, καθώς σήμερα λειτουργούν εκατοντάδες ιατρικά κέντρα σ’ όλο τον κόσμο τα οποία παρέχουν τις υπηρεσίες τους σ’ όσους ασθενείς έχουν την ανάγκη τους.

 

Τα πράγματα, δυστυχώς, στην Ελλάδα, είναι διαφορετικά. Το Υπουργείο Υγείας, με την υποστήριξη του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, εξέδωσε τον Μάιο του 2019 μια μελέτη σχετικά με την ανακουφιστική φροντίδα στην Ελλάδα. Τα αποτελέσματα, ωστόσο, ήταν απογοητευτικά, καθώς από τους 62.000 ασθενείς ετησίως που πάσχουν από κακοήθη και καρδιαγγειακά νοσήματα και νεφροπάθειες, μόλις οι 600 λαμβάνουν τις υπηρεσίες της στα τρία προγράμματα εξειδικευμένης ανακουφιστικής φροντίδας που λειτουργούν στη χώρα. 

 

Πού βρίσκονται στην Ελλάδα και Ποιες οι Υπηρεσίες τους;

 

Ποιες είναι, όμως, οι κλινικές και πώς μπορεί να απευθυνθεί κανείς σ’ αυτές; Το πρώτο πρόγραμμα που ιδρύθηκε στην Ελλάδα, το μακρινό 1992, ήταν η Μονάδα Ανακουφιστικής Αγωγής «Τζένη Καρέζη», η οποία υπάγεται στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ, στεγάζεται στο Αρεταίειο Νοσοκομείο και καλύπτει περιστατικά της Αθήνας, του λεκανοπεδίου της Αττικής αλλά και άλλων περιοχών. 

 

Στις παρεχόμενες υπηρεσίες περιλαμβάνονται εξωτερικά ιατρεία που λειτουργούν σε καθημερινή βάση, 24ωρες συμβουλευτικές υπηρεσίες, και κυρίως κλινική για μη νοσηλευόμενους ασθενείς, με υπηρεσίες όπως ρεφλεξολογία, χαλάρωση, ψυχολογική στήριξη σε ασθενείς και τις οικογένειές τους, ψυχοθεραπεία, στήριξη πένθους, φυσιοθεραπεία και εκπαιδευτικά προγράμματα. 

 

Η συγκεκριμένη μονάδα έχει βοηθήσει αρκετά στην ανάπτυξη της ανακουφιστικής φροντίδας στη χώρα, καθώς υπολογίζεται πως από το 1992 έως σήμερα, έχει προσφέρει τις υπηρεσίες της σε περισσότερους από 10.000 ασθενείς, ενώ έχει δεχθεί περισσότερες από 70.000 επισκέψεις. Ο μεγαλύτερος όγκος των περιπτώσεων είναι ασθενείς με καρκίνο σε ποσοστό 70%, ενώ το υπόλοιπο 30% περιλαμβάνει ασθενείς με διάφορες χρόνιες παθήσεις.

 

Η δεύτερη μονάδα που δημιουργήθηκε ήταν η Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία «Μέριμνα», η οποία ιδρύθηκε το 1995 από 9 πανεπιστημιακούς, διευθυντές παιδιατρικών τμημάτων κι επιστήμονες ψυχικής υγείας. Η ιδιαιτερότητα της «Μέριμνας» είναι πως αποτελεί τη μοναδική υπηρεσία στην Ελλάδα που παρέχει ιατρονοσηλευτική και ψυχοκοινωνική φροντίδα σε παιδιά με απειλητική για τη ζωή τους ασθένεια και τις οικογένειές τους. 

 

Η Υπηρεσία Παιδιατρικής Ανακουφιστικής Φροντίδας Στο Σπίτι λειτουργεί από το 2010 και παρέχει ιατρική και ψυχολογική υποστήριξη σε δεκάδες οικογένειες στο λεκανοπέδιο της Αττικής, παράλληλα με τις συμβουλευτικές της υπηρεσίες σε νοσοκομεία παίδων και την τοπική κοινότητα. Από το 2013, επίσης, λειτουργεί συμβουλευτικό κέντρο στήριξης στο πένθος για παιδιά και οικογένειες και στη Θεσσαλονίκη.

 

Το 2010 αποτέλεσε κομβική χρονιά για την ανάπτυξη της εξειδικευμένης ανακουφιστικής φροντίδας στην Ελλάδα, καθώς δημιουργήθηκε η «Γαλιλαία». Μια μη κερδοσκοπική εκκλησιαστική οργάνωση, με το νομικό καθεστώς οργανισμού ιδιωτικού δικαίου, υπό την αιγίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Μεσογαίας και Λαυρεωτικής. Από το 2018 λειτουργεί ξενώνας, ένας εξοπλισμένος χώρος φροντίδας με 9 κλίνες στην περιοχή των Σπάτων, οι υπηρεσίες του οποίου παρέχονται δωρεάν στους ασθενείς. Η διάρκεια της παραμονής των ασθενών στις κλίνες ποικίλει ανάλογα την κάθε περίπτωση, ωστόσο, υπάρχει η μέριμνα και για φροντίδα κατ’ οίκον. 

 

Ωστόσο, πέρα από τις μονάδες που παρέχουν εξειδικευμένη ανακουφιστική φροντίδα, υπάρχει το Ιατρείο Πόνου της Α΄ Αναισθησιολογικής Κλινικής του Αρεταίειου Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Αθηνών, το οποίο από το 2017 έως σήμερα έχει κουράρει 1.756 ασθενείς, το 40% των οποίων είναι καρκινοπαθείς. Η συγκεκριμένη μονάδα αποτελεί πάροχο γενικής ανακουφιστικής φροντίδας και αφορά κυρίως την ανακούφιση του πόνου των ασθενών. 

 

Στις περισσότερες περιπτώσεις, λοιπόν, επειδή ο αριθμός των εξειδικευμένων μονάδων ανακουφιστικής φροντίδας είναι περιορισμένος, η διαχείριση των προβλημάτων των ασθενών με σοβαρές παθήσεις γίνεται συνήθως στα νοσοκομεία και εστιάζεται κυρίως στην αντιμετώπιση του πόνου. Η φροντίδα αυτή παρέχεται από ογκολόγους ή αναισθησιολόγους στα 40 περίπου τμήματα ογκολογίας και τα 57 Ιατρεία Πόνου που λειτουργούν στα δημόσια νοσοκομεία. 

 

Σύμφωνα με την μελέτη που εκπονήθηκε από το Υπουργείο Υγείας, υπό την υποστήριξη του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, βρίσκεται υπό ανάπτυξη μια διεπιστημονική ομάδα κατ’ οίκον Ανακουφιστικής Φροντίδας από τη ΜΚΟ «Νοσηλεία», η οποία θα αφορά τους κατοίκους του Δήμου Αθηναίων. Ίσως είναι κι αυτή μία αρχή για την ανάπτυξη μιας επιστήμης, η οποία θα βοηθήσει χιλιάδες ασθενείς και οικογένειες που στερούνται φροντίδας το κρίσιμο χρονικό αυτό διάστημα της ζωής τους. 

 

Info: 

 

Μονάδα Ανακουφιστικής Αγωγής «Τζένη Καρέζη», Κορινθίας 27 - Αμπελόκηποι, Τηλ. Επικοινωνίας: 2107707669

 

Μέριμνα, Παπανικολή 2Α - Χαλάνδρι, Τηλ. Επικοινωνίας: 2106463367 και Φράγκων 13 - Θεσσαλονίκη, Τηλ. Επικοινωνίας: 2310510010

 

Γαλιλαία, Αγ. Δημητρίου 23 - Σπάτα, Τηλ. Επικοινωνίας: 2106635955, 2106632579