Οργανώνοντας την κηδεία
Μετά την απώλεια του αγαπημένου τους προσώπου, η οικογένεια ή οι οικείοι του, πέρα από την ψυχική και συναισθηματική ταραχή, έχουν επιπλέον να διαχειριστούν και την επικείμενη οργάνωση της κηδείας.
Μια διαδικασία που απαιτεί τη λήψη αποφάσεων και τον χειρισμό διαδικασιών συχνά άγνωστων και δυσάρεστων, που εκφράζονται προς τρίτους από τον επιμελητή. Τον άνθρωπο που θ’ αναλάβει τη συνεννόηση και διεκπεραίωση κάθε απαραίτητης από την πλευρά της οικογένειας διαδικασίας.
Βασική παράμετρος είναι ο απόλυτος σεβασμός στις επιθυμίες του θανόντος, σε περίπτωση που αυτές εκφράστηκαν εν ζωή, είτε λεκτικά είτε με συμβολαιογραφική πράξη. Με βάση αυτό το κριτήριο (αν υπάρχει), και λαμβάνοντας υπόψη όποια άλλη συνθήκη θεωρεί σημαντική, ξεκινούν οι απαραίτητες διαδικασίες για την ανάθεση της τελετής της κηδείας.
Αρχικά, απαραίτητη είναι η έκδοση του Ιατρικού Πιστοποιητικού θανάτου (IΠΘ). Αν ο θάνατος επέλθει εκτός νοσοκομείου, καλείται γιατρός για να τον πιστοποιήσει. Αν το πρόσωπο καταλήξει εντός ιατρικού ιδρύματος ή νοσοκομείου, την έκδοση του ΙΠΘ αναλαμβάνει η γραμματεία.
Ακολουθεί η επιλογή του γραφείου τελετών που θ’ αναλάβει την οργάνωση της κηδείας, καθώς και όλες τις απαραίτητες διαδικασίες για την πραγματοποίηση της τελετής -σύμφωνα πάντα με τις υποδείξεις του επιμελητή.
Η απόφαση αυτή δεν εύκολη, με δεδομένη την έντονη συναισθηματική φόρτιση, την έλλειψη πρότερης εμπειρίας, αλλά και το ασφυκτικό πλαίσιο επίσπευσης που μπορεί να διαμορφωθεί στα δημόσια νοσοκομεία. Για τον λόγο αυτό, απαιτείται επιπλέον προσοχή και προσεκτική αναζήτηση από τη μεριά του επιμελητή.
Στη συνέχεια, σε συνεννόηση με το γραφείο, γίνεται παραλαβή της σορού για την προετοιμασία της κηδείας και παραδίδονται στους συνεργάτες του γραφείου το ΙΠΘ, η αστυνομική ταυτότητα του θανόντος, καθώς και οι αριθμοί Α.Μ.Κ.Α. και Α.Φ.Μ., για να ολοκληρωθούν οι διεκπεραιώσεις.
Στο σημείο αυτό διατυπώνονται τυχόν αιτήματα που είναι γνωστά στους συγγενείς, όπως π.χ. η εκπεφρασμένη επιθυμία για ταφή ή αποτέφρωση, ώστε το γραφείο τελετών να προβεί στις απαραίτητες ενέργειας επικοινωνίας και προετοιμασίας.
- Στην πρώτη περίπτωση, το γραφείο τελετών θα επικοινωνήσει με το νεκροταφείο προκειμένου να αναζητηθεί διαθέσιμο ταφοπέδιο και θα προχωρήσει σε ορισμό της κηδείας σε συγκεκριμένο τόπο, ημερομηνία και ώρα.
- Στη δεύτερη περίπτωση, επικοινωνεί με το Κεντρο Αποτέφρωση Νεκρών ¹ (Κ.Α.Ν.) που βρίσκεται στη Ριτσώνα Ευβοίας, και ορίζεται ημερομηνία και ώρα για την διαδικασία της καύσης του νεκρού.
Για να ενεργοποιηθεί η συγκεκριμένη διαδικασία απαιτείται υπεύθυνη δήλωση από τους συγγενείς του θανόντος, στην οποία θα διευκρινίζεται πως η τελευταία επιθυμία του νεκρού ήταν να αποτεφρωθεί η σορός του, καθώς και η υποβολή πιστοποιητικού από Ιατροδικαστή περί μη κωλύματος για την αποτέφρωση, όπως προβλέπεται.
Σε περίπτωση που υπάρχει συνταχθείσα εν ζωή συμβολαιογραφική πράξη του θανόντος για τη διενέργεια αποτέφρωσης μετά θάνατον, αυτή εκτελείται υποχρεωτικά ακόμα και χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της οικογένειας.
Το επόμενο στάδιο αφορά τη διαχείριση της σορού. Στην Ελλάδα, συνηθίζεται να επιλέγεται -ιδιαίτερα στα αστικά κέντρα- αφενός η παραμονή της σορού για διανυκτέρευση σε χώρο που επιμελείται το γραφείο τελετών και αφετέρου η απευθείας μεταφορά της στο κοιμητήριο για την ταφή.
Αν το επιθυμούν οι συγγενείς, μπορεί να αφιερωθεί και ορισμένος χρόνος έκθεσης της σορού στο νεκροστάσιο του κοιμητηρίου, για αποχαιρετισμό από τον ευρύτερο κύκλο που θα προσέλθει στην κηδεία, λίγες ώρες πριν την τέλεσή της.
Στην επαρχία -και ειδικότερα σε απομακρυσμένες περιοχές της χώρας- είτε εθιμοτυπικά, είτε εξ’ ανάγκης, η οικογένεια διατηρεί τη σορό εντός της τελευταίας μόνιμης κατοικίας του αποθανόντος για διανυκτέρευση πριν την μεταφορά της στο κοιμητήριο.
Η οικογένεια ορίζει, επίσης, προς το γραφείο τελετών την οργάνωση θρησκευτικής τελετής ή πολιτικής κηδείας.
Η πρώτη, η επονομαζόμενη εξόδιος ακολουθία κατά το τυπικό της ορθόδοξης εκκλησίας, πραγματοποιείται στον Ιερό ναό της ενορίας της τελευταίας μόνιμης κατοικίας του θανόντος, στο παρεκκλήσι του κοιμητηρίου ή σε άλλο ναό που επιθυμεί η οικογένεια (λόγου χάρη, στη γενέτειρα του εκλιπόντος). Λαμβάνει χώρα πριν την κηδεία και έπειτα ακολουθεί η ταφή.
Αν ο θρησκευτικός προσανατολισμός του θανόντος και της οικογένειας είναι διαφορετικός, τηρούνται τα δέοντα. Σε περίπτωση επιλογής πολιτικής τελετής, αυτή συνηθίζεται να πραγματοποιείται σε αίθουσα εκδηλώσεων εντός των εγκαταστάσεων του νεκροταφείου, όπου συγκεντρώνονται οι οικείοι και απευθύνουν αποχαιρετιστήρια λόγια στον εκλιπόντα.
Μετά το τέλος της ταφής, στις περισσότερες περιπτώσεις, ακολουθεί μία δεξίωση για καφέ ή φαγητό στη μνήμη του νεκρού, είτε στην αίθουσα εκδηλώσεων του κοιμητηρίου, είτε σε άλλο μέρος επιλογής των συγγενών.
Σημειώνεται ότι την ενημέρωση του ευρύτερου κύκλου επαφών του θανόντος σχετικά με την ημέρα και ώρα της κηδείας ή/και της τελετής επωμίζεται η οικογένεια, με όποιο μέσον επικοινωνίας κρίνει πρόσφορο.
Το κόστος της κηδείας διαμορφώνεται από τις επιλογές της οικογενείας ή του επιμελητή. Η αμοιβή του γραφείου τελετών, η επιλογή του φέρετρου και του ανθοστολισμού, η παράθεση ή όχι γεύματος, καθώς και πολλές ακόμα παράμετροι, επηρεάζουν το τελικό κόστος.
Να σημειωθεί πως σε περίπτωση ταφής σε κοιμητήριο, όταν δεν υπάρχει οικογενειακός τάφος, καταβάλλεται ενοίκιο για το ταφοπέδιο –κατά τα προβλεπόμενα από τις δημοτικές αρχές⁴ στις οποίες υπάγεται το κοιμητήριο- και μετά από μερικά χρόνια ακολουθεί η διαδικασία της εκταφής και διαχείρισης οστών, οι οποίες επίσης επιβαρύνονται με τα σχετικά έξοδα.
Επιπλέον, στην περίπτωση της τέλεσης θρησκευτικής κηδείας, στο τελικό κόστος θα πρέπει να υπολογιστεί και η αμοιβή για την τέλεση τριών μνημοσύνων εντός των επόμενων 40 ημερών.
Μετά την ολοκλήρωση των διαδικασιών και της οικονομικής τακτοποίησης με το γραφείο, παραλαμβάνονται από αυτό η Ληξιαρχική Πράξη Θανάτου και Τιμολόγιο Παροχής Υπηρεσιών με τα οποία μπορεί να υποβληθεί αίτημα για την επιστροφή των εξόδων κηδείας στον οικείο ασφαλιστικό φορέα.
Χρήσιμα:
¹ Αποτεφρωτήριο Ριτσώνας, Χρήσιμες Πληροφορίες
³ Οδηγός του πολίτη- Κηδεία
⁴ Οι αποφάσεις λαμβάνονται από τις κατά τόπους αυτοδιοικητικές αρχές και δεν υπάρχει ενιαία πολιτική τιμολόγησης