Το τελετουργικό μιας βασιλικής κηδείας
Ποιο είναι το πρωτόκολλο που ακολουθείται από τη στιγμή του θανάτου ως την ταφή ενός μέλους της βασιλικής οικογένειας της Αγγλίας; Τι συμβαίνει κατά τη διάρκεια του βασιλικού πένθους στη χώρα; Πόσο διαφορετική ήταν η κηδεία του Πρίγκιπα Φιλίππου λόγω καραντίνας;
Στις 9 Απριλίου ανακοινώνεται πως ο Πρίγκιπας Φίλιππος και Δούκας του Εδιμβούργου, άφησε την τελευταία του πνοή σε ηλικία 99 ετών. Στην κηδεία του, λόγω της πανδημίας, παρευρέθηκαν μόλις 30 άτομα. Πόσο διαφορετική θα ήταν η τελετή στην περίπτωση που δεν υπήρχε ο COVID-19 και ποιο είναι το τελετουργικό που ακολουθείται από τη στιγμή του θανάτου ως την ταφή ενός μέλους της βασιλικής οικογένειας στο Ηνωμένο Βασίλειο;
Το πρωτόκολλο σ’ αυτές τις περιπτώσεις είναι σαφές. Σύμφωνα μ’ αυτό, μόλις εξακριβωθεί ο θάνατος ενός μέλους της βασιλικής οικογένειας, το ανάκτορο του Μπάκιγχαμ, μέσω του Λόρδου Τσάμπερλαιν, του ανώτατου αξιωματούχου της βασιλικής οικογένειας, ενημερώνει τον πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου και αποφασίζουν από κοινού πότε πρόκειται να προβούν στην ανακοίνωση.
Τις περισσότερες φορές, μάλιστα, το παλάτι τοποθετεί στις πύλες του την έγγραφη ανακοίνωση θανάτου και μένει εκεί για αρκετές μέρες, ωστόσο, στην περίπτωση του Φιλίππου κατέβηκε λίγο αργότερα υπό τον φόβο συνωστισμού πλήθους στο σημείο.
Αυτή δεν ήταν η μοναδική ιδιαιτερότητα, καθώς, στην περίπτωση του εκλιπόντος Φιλίππου, η σύζυγός του βασίλισσα Ελισάβετ εισήλθε σε περίοδο βασιλικού πένθους. Το αποτέλεσμα ήταν η βουλή να μην μπορεί να θεσπίσει οποιοδήποτε νέο μέτρο, καθώς δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς έγγραφη βασιλική σύμφωνη γνώμη, όπως προβλέπεται από το σύνταγμα της χώρας.
Μετά την ανακοίνωση του θανάτου, το παλάτι διαμηνύει τη διάρκεια του βασιλικού πένθους το οποίο τηρείται από τη βασιλική οικογένεια - τα μέλη της οποίας ντύνονται πένθιμα - και τις ένοπλες δυνάμεις της χώρας. Επίσης, μια χαρακτηριστική λεπτομέρεια είναι πως κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, όλα τα έγγραφα τα οποία εκδίδονται από το παλάτι έχουν μια μαύρη λωρίδα στο κάτω μέρους τους, ως ένδειξη πένθους.
Πέρα, ωστόσο, από το βασιλικό πένθος κηρύσσεται από το κράτος του Ηνωμένου Βασιλείου εθνικό πένθος, το οποίο τηρείται απ’ όλους τους εκπροσώπους της χώρας σ’ όλο τον πλανήτη. Στην περίπτωση του Φιλίππου ανακοινώθηκε πως πρόκειται να διαρκέσει δύο εβδομάδες, ενώ όλα τα κτίρια της χώρας, αλλά κι αυτά της Κοινοπολιτείας - όπως η Αυστραλία, ο Καναδάς, η Νέα Ζηλανδία, κ.ά. - είχαν μεσίστιες τις σημαίες τους.
Όσον αφορά την κηδεία, υπάρχουν διάφοροι τύποι, ανάλογα με τους συγγενικούς δεσμούς του νεκρού με το στέμμα. Η πιο υψηλή και τιμητική τελετή είναι η state funeral η οποία, κατά το πρωτόκολλο, συμβαίνει μόνο όταν πεθάνει ο βασιλιάς ή η βασίλισσα του θρόνου. Η βασίλισσα, ωστόσο, μπορεί, ύστερα από δικιά της επιλογή, να κάμψει το συγκεκριμένο νόμο και να ζητήσει να πραγματοποιηθεί κατ’ εξαίρεση γι’ άλλο πρόσωπο, κάτι το οποίο συνέβη τελευταία φορά στην περίπτωση της κηδείας του Ουίνστον Τσόρτσιλ, στις 30 Ιανουαρίου του 1965.
Πέρα απ’ αυτή, υπάρχει επίσης η ceremonial funeral η οποία αφορά διακεκριμένους στρατιωτικούς, μέλη της βασιλικής οικογένειας, ακόμη και διαδόχους του θρόνου. Τέτοια ήταν η τελετή της μητέρας της βασίλισσας Ελισάβετ, της Μάργκαρετ Θάτσερ και της πριγκίπισσας Νταϊάνα, παρόλο που είχε χάσει τον τίτλο της μετά τον χωρισμό της με τον Κάρολο.
Υπό κανονικές συνθήκες, θα υπήρχε μια περίοδος λαϊκού προσκυνήματος, κατά την οποία χιλιάδες Άγγλοι θα έφταναν στο χώρο εναπόθεσης της σορού για να τιμήσουν τον Πρίγκιπα Φίλιππο. Την ημέρα της κηδείας από την άλλη, εκατοντάδες μέλη του στρατού και της αστυνομίας θα παρελαύναν στους δρόμους του Λονδίνου για το «ύστατο χαίρε».
Με τα περιοριστικά μέτρα της καραντίνας για την αποφυγή μετάδοσης του COVID-19, κάτι τέτοιο δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί. Το μόνο παραδοσιακό έθιμο που έλαβε χώρα ήταν οι περίφημοι κανονιοβολισμοί, ένας ανά λεπτό, στο Λονδίνο, το Εδιμβούργο, το Κάρντιφ και το Μπέλφαστ, καθώς και στο Γιβραλτάρ αλλά και από τα πλοία του Βασιλικού Ναυτικού.
Σύμφωνα με τα επίσημα Μέσα, οι κανονιοβολισμοί ήταν 41. Το συγκεκριμένο έθιμο χρονολογείται από τον 18ο αιώνα και έχει τις ρίζες του στο παρελθόν του Βρετανικού ναυτικού. Καθώς τα πλοία διέθεταν 7 κανόνια με μέγιστη δυνατότητα 3 βλημάτων ανά κανόνι, αυτό σήμαινε πως μπορούσαν να πραγματοποιήσουν 21 βολές.
Όταν μάλιστα έμπαινε κάποιο πλοίο στο λιμάνι του Λονδίνου «άδειαζε» με 21 κανονιοβολισμούς, θέλοντας να δείξει τις καλές και ειρηνικές προθέσεις του. Ο τιμητικός χαιρετισμός έτσι επικράτησε να γίνεται με 21 βολές.
Ωστόσο, καθώς ο θάνατος του πρίγκιπα Φίλιππου αποτελεί ένα ύψιστης βαρύτητας γεγονός για το Βρετανικό Ναυτικό, προστέθηκαν 20 επιπλέον βολές ως ένδειξη σεβασμού.
